WIEJSKA ZABAWA W ŚWIDZIAŁÓWCE
Niewielka izba wypełniła się aż po brzegi.Niewiele osób siedzi.Większość podpiera ściany.Sporo gapiów stoi w otwartych drzwiach sieni albo zagląda przez otwarte okna.Baby mówią"ot, dobrze popatrzeć jak młode się bawią."Akordeonista Franio, z wielką pasją potrafi porwać do tańca .Niektóre dziewczyny siedzą skulone nieśmiało spoglądając, czy porwie ich do tańca jakiś młodzian.Inne mają wzięcie jak cholera!Pary wywijają skoczne oberki i polki obijając sie o siebie, depcząc po nogach a nawet padając na siebie przy ogólnym wybuchu śmiechu.Tumany kurzu unoszą się spod nóg.Trzeba przerwać tańce i drewnianą podłogę skropić obficie wodą.Ooo! Jest i Wincenty! Wszyscy witają go brawami bo już wiedzą, co się święci."Ja nie zmogę, nie zmogę..."-mówią niektóre dziewczyny i chowają się po kątach.Wincenty porywa do tańca dziarską Helkę.Już zna jej możliwości.Tańczy z nią jak Barisznikow w wiejskim wydaniu.A nawołuje w stronę zmęczonego nieco grajka:Dawaj! Dawaj!Niezrównany tancerz.Nie ma takiego drugiego w okolicy.Wszyscy go poklepują z uznaniem po plecach.Ten i ów zaprasza na bok, na jednego.A potem śpiewy.Włączają się wszyscy podochoceni kielichem bimberku.Spocili się, koszule lepią się do pleców, czoła i nosy pokrywają krople potu a gardła ochrypły od tego darcia się.Ślina pryska na wszystkie strony.Wszyscy kołyszą biodrami, przytupują, pstrykają palcami, klaszczą.I tak idzie piosenka jedna po drugiej.Niektóre z nich są sprośne, humorystyczne więc brzuchy się trzęsą ze śmiechu a w otwartych gębach błyskają pojedyńcze zęby.Czasami ktoś zaklął, powiedział sprośny żarcik, gwizdnął, krzyknął"Ucha!" aby wyrazić swoje zadowolenie ze wspólnej zabawy.Dopiero nad ranem wszystko milknie.Jutro znów czeka praca w polu na słonecznym skwarze.Chłopcy odprowadzają dziewczyny z nadzieją na skradzionego całusa.Tu i tam szczekają psy, gdzieś skrzypnęła bramka.I wszystko milknie.Do następnej niedzieli.Jeśli znajdzie się jakiś pokój albo nawet kuchnia na tańce.Dziewczyny mają cały tydzień na myślenie w co się ubiorą.Może tym razem kogoś się poderwie?Wszak młodzież przychodzi nawet z odległych wsi.Skąd wiedzą?

Wsłuchaj się w melodię, którą na harfie gra Anioł, ten o malinowych oczach...Patrz jak uderza palcami w struny, jak bardzo chce, byś go usłyszała, byś nie była głucha.Złap w dłonie jego malinowe łzy, zamocz w nich usta, zasmakuj miłości, wsłuchaj się w każdy stęskniony dźwięk anielskiej harfy.Słuchaj uważnie słów tej pieśni bo dla każdego z nas Anioł gra tylko raz...

DRZEWO,KTÓRE UMIAŁO DAWAĆ
Na moim podwórku w Borsukowinie rósł olbrzymi wiąz.Drzewo raczej rzadko spotykane w tamtym środowisku.Jego rozłożysta korona widziana już z górki od Świdziałówki, górowała nad wszystkim.Drzewo to zrosło się na stałe z moim podwórkiem, nauczyło mnie kochać to miejsce.Gdy wracałam stęskniona do Borsukowiny to pierwszy widok-drewniany domek przycupnięty pod chroniącymi go gałęziami wiązu.Czasem miałam ochotę wspiąć się aż na czubek i spojrzeć na cały świat.Ten pomnik przyrody podziwiali turyści wędrujący w stronę szlaku tatarskiego i zachodzący do studni żuraw aby napić się wody.Tatko czasem zarzucał łańcuch na gałąź i robił mi huśtawkę.Fruwałam z rozwianym włosem aż pod niebo i byłam szczęśliwa.Jego konary utworzyły rozłożysty parasol, pod którym kryli się ludzie i zwierzęta.Krowy, po powrocie z leśnego wypasu, czochrały się o jego szorstką korę aby pozbyć się kleszczy.Kiedy było mi źle biegłam do drzewa, obejmowałam go rękami i szeptałam swoje żale.Milczało słuchając cierpliwie.Dobrze być wysłuchanym, gdy rodzice nie mają czasu.Przytykałam ucho i wydawało się, że słyszę jak płyną soki do góry gdzie trwał nieprzerwanie ukryty wśród gałęzi i liści jarmark ptaków.Czułam wielkość i potęgę drzewa i wierzyłam, że trochę tej siły spłynie na mnie.Pomagało.Pomyślicie, że to tylko drzewo? A jednak...Trwało ze sto lat opierając się huraganom, posuchom, śniegom i innym żywiołom, które potrafiły łamać i wyrywać z korzeniami.Zahartowało się.Spoglądało przyjaźnie na wszystkich jakby chciało powiedzieć:Podziwiajcie mnie!Jestem piękny, widzicie? I nagle...Drzewo w , dość krótkim czasie, straciło korę i liście.Na tle zieleni sterczał prawie biały, rozłożysty kikut, który wzdychał niedosłyszalnym jękiem.Gdy ścinano gałęzie wiekowy starzec stał spokojnie w swoim majestacie.Pozostał nagi, pełen blizn pień.Tyle zostało z jego dawnej świetności.Czułam się tak , jakbym straciła kogoś bardzo bliskiego.Ptaki przeniosły się na sąsiednie drzewa i śpiewają te same trele i melodie, których nauczyły się w gałęziach mego wiązu.Po latach padł, sterczący jak maczuga Herkulesa, kikut.A korzenie?Czy też umarły?Nie do końca.Tu i tam odrastają młode drzewka.Rodzą się nowe drzewa.Całe szczęście.

KU PAMIĘCI
Z dużą czułością i wzruszeniem wspominam mego tatę Franciszka Prończyka, który przeżył 97 lat.Był to człowiek "starej daty", nie dążący do postępu i cywilizacji.Nie wymagał od życia zbyt wiele przyjmując z pokorą to, co przyniesie każdy następny dzień.Od urodzenia był zrośnięty z tym środowiskiem i nie wyobrażał, by mógł żyć gdzie indziej, inaczej.Lubił poranne wędrówki po polach.Obserwował łany zbóż, rozcierał kłosy w dłoniach aby sprawdzić, czy ziarna już są gotowe do żniw.Czasem podkopywał krzaczki ziemniaków wygrzebując bulwy.Porównywał je z plonami sąsiada.Ech!Dla takich chwil warto żyć.Wyciągał ręce w stronę czerwonej kuli wschodzącego słońca i zagrzmiał swoim dźwięcznym, pełnym głosem pieśń nabożną, która brzmiała jak hymn pochwalny na cześć wszystkiego co żyje.Czuł się wtedy jak w jakimś fantastycznym świecie, jakby świat należał tylko do niego."CHwalcie łąki umajone góry doliny zielone..."Widać było po napiętej twarzy, że jest zespolony z tym wszystkim co żyje.Na wydatnych ustach tkwiła mgiełka uśmiechu.Ukojony wewnętrznie wracał do domu z błogą pogodą ducha, która udzielała się domownikom.Tata miał niezwykły szacunek do chleba i nas tego uczył.Nic się nie wyrzucało.Wysuszone na wiór resztki chleba rozmaczał w zupie i zjadał.Chleb, który spadł na podłogę należało ucałować z szacunkiem.Tatuś lubił chodzić boso.Boso chodził za krowami po lesie, boso kosił łąkę, nawet po rżysku chodził boso.W moim opustoszałym domku budzą się szczątki dawnej przeszłości.Puste pokoje zapełnia pamięć i duchy minionych lat.Tata rozpala w ścianówce z zielonych kafli i siedząc na stołeczku przygląda się płonącym z trzaskiem polanom.Figlarne cienie płomieni tańczą na ścianie.Twarz taty zaczerwieniona od ciepła, zamyśla się.Powracają obrazki z czasów bardzo odległych ale tułających się w zakamarkach pamięci.Moskwa, przemawiający Lenin, głód, spalony dom,śmierć na tyfus brata Karola.Budowanie życia na nowo w tych trudnych ,powojennych czasach.TATO...ODSZEDŁEŚ NA CHWILĘ...POD TWOJĄ NIEOBECNOŚĆ ZŻĘTO ZBOŻE, POŻÓŁKŁY LIŚCIE.SŁOŃCE NA ZAPŁAKANYM NIEBIE PRZYMKNĘŁO OCZY, POWIEW WIATRU PRZYNIÓSŁ TĘSKNOTĘ...Czy tam, gdzie odszedł potrafi być taki swojski, autentyczny, naturalny, bez pozy?Namalowałam portret mego taty.Narodził się z tęsknoty i może dlatego jest choć trochę podobny.Zaduszki, wspomnienie zmarłych obudziły znów nostalgię...

Kiedy deszcz szarością zabrzmi a chmura pęknie ze złości ja różowe ulepię dni, różowe jak smak miłości.Kałuże czarne, błotniste jednym z serca śmiesznym gestem w nowe szkła różem przejrzyste zamienię.Taka już jestem.Okulary na nos włożę, z tymi szkłami oczywiście...Wnet różowe stworzę morze, w którym woda skrzy się srebrzyście.Brzegiem wody, śladem fali pójdę raźno w dal różową.Będę głośno radość chwalić i zostanę róż królową. To tak dla rozjaśnienia ponurych dni jesiennych...

Środowisko, w którym żyją ludzie, to też język którym się posługują.Czy mówić "po prostu" potrafią już tylko nieliczni plantowscy seniorzy? Czy młodsze pokolenie potrafi przetłumaczyć to, co napiszę? "Skolki uże raz za padatki starasta pużaje?Uoj, niachaj z nim!Horka z nimi.Chto taho ni znaje. Aż raz pisar pryjezżaje razam z starszynioju-Uoj, niczoho ni paradzisz z horkaju biadoju. Usieusia na ławi zhorbleny baćka i uwieś addausa dumcy biadackaj.Uot niby wosień-dumaja hetak, a tut nia ma uże chleba dla dzietak. Choć sznur wuzieńki ni daść szmat chleba , nu czynsz wialiki wybraci treba.Choład u chacie, hoład u chacie da wo i skacincy kormy ni chwacić.Znaj ty niaszczasny, znaj ty ubohi-budziasz marozić ruki i nohi.Da miesta wozik drou budziasz wieści, siwiar taboju budzia usie treści.Budziasz kaleci noczkaj u poli kap zdabyć dzieciam chleba, krup, soli.I zmuczan hetak pracaj, marozam znojdziesz mahiłu niedzie pad wozam. Z perspektywy lat brzmi brzmi to trochę zabawnie ale to część naszej środowiskowej kultury i warto by ocalała.